Weststation

Het braakliggend terrein achter het Brussel West-treinstation en de spoorweg die de gemeente Sint-Jans-Molenbeek in twee deelt, bieden een uitzonderlijk ontwikkelingspotentieel. De herstructurering van dit gebied met goede openbaarvervoerverbindingen wordt uitgewerkt in het kader van een territoriale strategie, ondersteund door een Richtplan van aanleg (RPA).

Het Weststation is een omvangrijke site van 13 hectare en strekt zich uit over ongeveer een kilometer. Als Gebied van Gewestelijk Belang (GWB) vormt dit vroegere goederenstation de verbinding tussen twee delen van Sint-Jans-Molenbeek: het dichtbebouwde oosten met oude woningen en het westen dat recenter ontwikkeld werd.

Mobiliteit, een troef van de wijk

Sinds de renovatie van het intermodale ‘Weststation’, de reorganisatie van het metronet in 2009 en de creatie van een MIVB-halte, is deze wijk één van de best verbonden wijken van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest met het openbaar vervoer (metro, bus, tram, trein).

Een studie om de toekomst van de site te plannen

Een definitiestudie (FR) maakte in 2015 een analyse van de site en de omliggende wijken. De studie identificeert de behoeften aan huisvesting, voorzieningen voor scholen, economische activiteiten, mobiliteit en landschap. Ze formuleerde ook stedelijke aanbevelingen voor de toekomstige ontwikkeling van de site.

Een ambitieus inrichtingsplan

Naar aanleiding van de definitiestudie werkte perspective.brussels aan een Richtplan van aanleg (RPA), uitgevoerd door Taktyk (landschap)/Alive Architecture (beheer van de overgang)/51N4E (architectuur) met Abo en Tractebel (effectenrapport)  Dit RPA besteedt veel aandacht aan de inrichting van de openbare ruimte en aan het landschap.

De grote richtlijnen van het project zijn:

• Op het gebied van infrastructuur
  • Een betere verbinding met de naburige wijken en de metropool dankzij het openbaar vervoer,
  • Bebouwing van 90.000 m² met:
    • 50% huisvesting
    • economische activiteiten
    • handelszaken
    • kantoren (max. 5000 m²)
    • voorzieningen (waaronder ten minste een opleidingscentrum voor spoorwerkers van Infrabel en een grote, nog te definiëren hoofdstedelijke voorziening).
• Op het gebied van mobiliteit
  • Vier niet overdekte oost-westverbindingen voorbehouden voor fietsers, voetgangers en personen met beperkte mobiliteit, niet toegankelijk voor gemotoriseerde voertuigen,
  • Een grote noord-zuidpromenade voor fietsers en voetgangers langs lijn 28,
  • Een parking voor alle aanwezige voorzieningen.
• Op het gebied van landschap
  • Genoeg kwaliteitsvolle en toegankelijke groene ruimte, waaronder een park van minstens 3 hectare,
  • Het industrieel erfgoed op het braakland wordt in het mate van het mogelijke behouden.

Het plan voorziet dat de site geleidelijk geopend wordt voor de omwonenden. 

Voorgeschiedenis

2016: Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest keurt de definitiestudie (FR) goed.

Mei 2018: De regering geeft aan perspective.brussels de opdracht een ontwerp van RPA uit te werken.

Juni 2018: Twee openbare informatievergaderingen vonden plaats op, respectievelijk, 5 en 6 juni, overeenkomstig artikel 3 §4 van het besluit van 3 mei 2018 betreffende het informatie- en participatieproces voor het publiek voorafgaand aan de uitwerking van de ontwerpen van de richtplannen van aanleg.

Januari 2019: Het ontwerp van RPA werd in 1ste lezing goedgekeurd door de Brusselse Hoofdstedelijke Regering.

Februari - april 2019: Van 20 februari tot 23 april 2019 werd het ontwerp van RPA voorgelegd in het kader van een openbaar onderzoek in de gemeenten Sint-Jans-Molenbeek en Koekelberg.

December 2019: De Gewestelijke Ontwikkelingscommissie (GOC) heeft haar advies verleend betreffende het ontwerp van RPA.

Februari 2021: Opening van Infrabel Academy

Juni 2021: Het RPA werd in 2de lezing goedgekeurd door de Brusselse Hoofdstedelijke Regering.

September 2021: Het RPA wordt in 3de en laatste lezing goedgekeurd door de Brusselse Hoofdstedelijke Regering. Het treedt in werking 15 dagen na de bekendmaking ervan in het Belgisch Staatsblad.

Documenten

• Het Richtplan van Aanleg (RPA): informatief luik en strategisch & regelgevend luik
• Het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering tot goedkeuring van het RPA
• Het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering tot aanwijzing van de ambtenaren die belast zijn met het verslag over de opvolging van de noemenswaardige effecten op het milieu van de uitvoering van het RPA
• De evaluatie van de milieu-impact (Milieueffectenrapport en Niet-technische samenvatting)

In overeenstemming met de artikelen 30/7 alinea 4 en 30/11 van het Brussels Wetboek van Ruimtelijke Ordening, zal een verslag gemaakt worden van de opvolging van de voornaamste milieueffecten bij het uitvoeren van het Richtplan van Aanleg, opdat eventuele corrigerende maatregelen geïdentificeerd en uitgevoerd kunnen worden.
Dit verslag wordt om de 5 jaar, vanaf de goedkeuring van het RPA, overgedragen aan het Brussels Hoofdstedelijk Parlement en gepubliceerd op de website van perspective.brussels. De praktische modaliteiten van deze opvolging, van toepassing op het huidig RPA, worden gespecifieerd door het Besluit van de Regering van het Brussels Hoofdstedelijke Gewest en gelijktijdig goedgekeurd.

Lopende studies en projecten

De Regering heeft de operationele uitvoering van het RPA toevertrouwd aan citydev.brussels. In dat verband worden contacten gelegd met de verschillende grondeigenaren en de betrokken overheidsdiensten om de ambities van het RPA te verwezenlijken.

De site rond het Weststation maakt deel uit van de perimeter van het Stadsvernieuwingscontract nr. 3. Het SVC wordt uitgevoerd aan de hand van een of meerdere projecten en acties voor sociale cohesie en samenleven. Het maakt de financiering en operationalisering mogelijk van de doelstellingen van het RPA.

Een eerste concreet project: Infrabel Academy

De Infrabel Academy opende in februari 2021 haar deuren als nationaal opleidingscentrum voor spoorwerkers. De ligging van dit centrum in een wijk met een van de hoogste werkloosheidspercentages bij jongeren, creëert plaatselijke banen en versterkt er de link tussen onderwijs, opleiding en tewerkstelling.

Er zijn ook partnerschappen gepland met andere openbare spelers zoals de MIVB, Bruxelles-Formation en Actiris.

Een eerste stap in de ontsluiting van de site van het Weststation

Beliris bestudeert momenteel de mogelijkheden om een 'fietssnelweg' aan te leggen langs de spoorlijn L28. Deze zou 6,5 km lang worden en de Masuistraat (Noordwijk) verbinden met het metrostation Jacques Brel (Anderlecht). Een gedeelte van deze fietssnelweg zou samenvallen met het fiets- en wandelpad dat gepland is voor de noord-zuidkruising van het braakliggend terrein rond het Weststation. Beliris kreeg eveneens de opdracht om een studie uit te voeren voor de toekomstige Beekkantbrug.

Tijdelijk beheer: een eerste ingebruikname ten dienste van de buurt

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (eigenaar van een terrein gesitueerd op de hoek van de Ninoofsesteenweg en de Vandenpeereboomstraat) en de gemeente Sint-Jans-Molenbeek (initiatiefnemer van het duurzaam wijkcontract ‘Rond Westpark’) zagen de opportuniteit om een project van tijdelijk gebruik te ontwikkelen dat aansluit op de actieve verenigingen in de wijk: MolenWest

Het tijdelijk beheer is een belangrijke stap in het ontwikkelingsproces van deze site. Dit maakte deel uit van de eerste reflecties over de zone en werd geïntegreerd in het strategisch luik van het RPA. Het tijdelijk beheer op dit site wordt op dit moment geoperationaliseerd door Citydev en de gemeente Sint-Jans-Molenbeek, door middel van gewestelijke subsidies.

De werken voor de herontwikkeling van de site werden opgestart in de lente van 2020. Het tijdelijk beheer stelt verschillende ruimten ter beschikking van verenigingen en maakt activiteiten mogelijk voor de omwonenden.

Om op de hoogte te blijven van de evenementen, kan u de Facebookpagina raadplegen.

Vestiging van een wetenschapsdorp

Om de toegang tot kennis en de bewustmaking rond wetenschap te bevorderen, wordt op de Molenwest-site een Wetenschaps-en Innovatiedorp voorzien, op een ruimte van bijna 5.000 m². Opdrachtgever: Innoviris. Bouwdirectie: citydev.brussels. De start van de werkzaamheden is gepland voor 2026, voor een periode van 3 jaar.

Voorafgaand aan de start van de werken lanceert Innoviris een oproep tot het indienen van projecten voor een rondtrekkend wetenschapsdorp, de "Science roadshow". 

Tijdelijke inrichting van het park

Vanaf juni 2022 beslist vzw Toestand samen met de buurt 4 jaar lang over de inrichting van het toekomstige park. Via de installatie van tijdelijke oplossingen zullen ze testen welke infrastructuur de buurt nodig heeft in dat park van minstens 3 hectare groot. Vanaf augustus 2022 zet de vzw sociale, culturele en sportieve activiteiten voor de buurt op touw.

Leefmilieu Brussel gaf de opdracht aan vzw Toestand voor de tijdelijke inrichting van het toekomstig park van 3 ha. Gedurende 4 jaar zal de vzw de geleidelijke opening coördineren samen met de omwonenden door hen aan verschillende activiteiten te laten deelnemen. Zo worden verschillende noden van de wijk getest. Na enkele voorbereidende werkzaamheden en bodemverontreiniging werd een eerste deel van het park geopend in november 2022. De definitieve inrichting van het park is voorzien voor 2026.

Herinrichting van het Beekkantplein

Het Beekkantplein wordt heraangelegd als een groene, levendige en aangename ontmoetingsplaats. De herinrichting zal het resultaat zijn van een architectuurwedstrijd die de gemeente Molenbeek heeft uitgeschreven in samenwerking met het Brussels Gewest, de Bouwmeester, de MIVB en Le Logement Molenbeekois. In mei 2022 vonden participatieworkshops plaats met de bewoners, die tijdens de zomer opnieuw zouden moeten worden geraadpleegd. De werken gaan naar verwachting van start in 2024.