Schaarbeek-Vorming

Het braakliggende spoorwegterrein Schaarbeek-Vorming ligt in het noorden van het Brussels Gewest en heeft een unieke toegankelijkheid en dito ontwikkelingspotentieel. Het is verbonden met het kanaal, het wegennet en de spoorlijn en is de geknipte plek voor de ontwikkeling van een nieuw centrum voor economische transitie, multimodale logistiek en de circulaire economie, in een versterkt groen en ecologisch netwerk.

De strategische zone Schaarbeek-Vorming (173 ha) is de meest uitgestrekte grondreserve van het Gewest. Het spoorwegterrein en zijn omgeving vormen een complex web van soms tegenstrijdige belangen, wat vragen oproept rond ruimtelijke ordening en de te volgen strategie. Perspective is met haar partners een proces gestart om een totaalvisie voor de site te ontwikkelen. De bedoeling is om het richtschema te actualiseren.
Om die opdracht tot een goed einde te brengen, zoekt Perspective een multidisciplinair team van stedenbouwkundigen en landschapsplanners. BMA lanceerde intussen een oproep tot interesse.

Een multimodaal logistiek platform

Het terrein wordt gekenmerkt door een trimodale bereikbaarheid:

• over water, via de voorhaven en haar containerterminal;
• per spoor, meer bepaald vrachtlijn L26, die het bedrijventerrein verbindt met het gehele Belgische spoorwegnet;
• via de weg, verbonden met de Brusselse Ring en Brussels Airport.

Door het gebruik van het kanaal en het spoor voor het vervoer van goederen te bevorderen, biedt de ontwikkeling van deze site een kans om de weerbaarheid en duurzaamheid van de distributiesystemen en stadslogistiek in het Brussels Gewest te verbeteren.

Een ecosysteem van activiteiten

De oprichting van dit nieuwe activiteitencentrum zal de economie en werkgelegenheid stimuleren en ruimte creëren voor gewestelijke openbaredienstverleningsinfrastructuren. De nabijheid van tal van actoren wier economische activiteiten in de sector van de circulaire economie als cruciaal worden beschouwd, maakt het gemakkelijker om een samenhangend economisch ecosysteem tot stand te brengen dat de uitdagingen van morgen aankan.
Het groene en blauwe netwerk versterken

Het Gewestelijk Plan voor Duurzame Ontwikkeling (GPDO) bepaalt de rol van Schaarbeek-Vorming in het gewestelijke groen-blauwe netwerk.

Ecologie is een drijvende kracht achter de grootschalige territoriale ontwikkeling van dit gebied.

Met het oog op een kwaliteitsvolle en coherente landschapsontwikkeling wordt de Zenne opengelegd en worden de principes van het Beeldkwaliteitsplan (BKP) toegepast. Dat plan wil de ecologische corridors tussen het kanaal en de omliggende wijken versterken.

De nabijheid van de Zenne en het waterzuiveringsstation in het noorden van het gewest maken een voorbeeldig regenwaterbeheer noodzakelijk. Er zal een wetland- en infiltratienet worden aangelegd. Die ecosystemen worden mee in de planning opgenomen.

Door de verontreiniging van de bodem kan dit netwerk niet worden gebruikt voor stadslandbouw. Het groen-blauwe netwerk wordt wel de ruggengraat van een fiets- en voetgangersinfrastructuur naar het noorden en het Vlaams Gewest.

Beheer van mobiliteit naar de stad

De mobiliteit om de stad binnen te komen wordt opnieuw bekeken in het kader van een intergewestelijke mobiliteitsstudie. De bedoeling is de Vilvoordselaan opnieuw in te richten, de toegankelijkheid van de Budabrug te herzien en de verkeersstromen typisch voor dit soort stedelijk gebied in goede banen te leiden. Dankzij de uitbouw van een stedelijk logistiek en distributiecentrum van gewestelijke omvang moeten minder zware vrachtwagens de stad binnenrijden. De aanleg van een netwerk van fietspaden in het groengebied waar de Zenne wordt opengelegd, zal de plek beter toegankelijk maken voor zachte vervoermiddelen.

Historiek

Het ontwikkelingspotentieel van het terrein wordt bevestigd in een richtschema dat in 2013 door de Brusselse regering werd goedgekeurd.
Dat richtschema was gebaseerd op de herstructurering en versterking van de economische en havenactiviteiten, de aanleg van een gebied voor voorzieningen op grootstedelijke schaal in de onmiddellijke omgeving van het station van Schaarbeek en de ontwikkeling van een nieuwe wijk. De uitdagingen van de stad zijn intussen echter geëvolueerd, waardoor nog meer nadruk is komen te liggen op economische transitie en een betere ecologische weerbaarheid van het gewest.